hoe een zeester ons kan helpen klimaatverandering te begrijpen

de Noorse Zee, een deel van de Noord-Atlantische Oceaan, is niet bijzonder uitnodigend om te zwemmen, gezien de lage temperaturen. Het is echter de ideale habitat voor een soort zeester die er net zo uitziet als een koekjessnijder, zozeer zelfs dat zijn naam is: de koekjessnijder seastar. Wetenschappelijk bekend als Ctenodiscus crispatus, zijn vriendelijke vorm is niet de enige bijzonderheid. Dit merkwaardige zeedier is in feite een echte Schildwacht van klimaatverandering, tot het punt van het object van de studie van een gepassioneerd team van wetenschappers geworden.

de ster (vis) waargenomen onder een microscoop

de onderzoeksgroep, waaronder Irene Zanette van de Universiteit van Southampton, in het Verenigd Koninkrijk, wordt geleid door de Canadese natuurkundige Pierre Thibault, die doceert aan de universiteit van Triëst, in Italië. Als expert in Röntgenanalysetechnieken gebruikt hij de Elettra synchrotron, een deeltjesversneller, als een krachtige microscoop waarmee hij “veel biologische gegevens verkrijgt over de voortplantings-en spijsverteringsorganen van deze organismen en over hoe ze zich kunnen aanpassen aan klimaatverandering”.

voor het eerst werden mutaties in zeesterren – die reageren op klimaatmutaties – direct waargenomen in intacte monsters en opgeslagen in ethanol. De monsters werden geleverd door Christina Wood van het National Oceanography Centre in Southampton. De beelden verkregen door de synchrotron zijn in hoge kwaliteit en geen vervormingen vertonen.

zeesterren, ocean superhelden

het bestuderen van de oceanen, en dus hun soort, is cruciaal om de ernst van de opwarming van de aarde te begrijpen. In feite absorberen oceanen meer dan 90 procent van de overtollige warmte op aarde. Ze accumuleren ook grote hoeveelheden koolstofdioxide, wat de pH van de oceaan verlaagt, wat een fenomeen veroorzaakt dat bekend staat als oceaanverzuring, dat grote gevolgen heeft voor de biodiversiteit, waaronder zeesterren. Om nog maar te zwijgen van het feit dat het smelten van gletsjers – met name in het geval van de Noorse Zee, Groenland en de Canadese eilanden – grote hoeveelheden zoet water in de oceanen stort, waardoor de ecosystemen ingrijpend worden veranderd.

zeesterren in de vorm van een koekjessnijder proberen snel en effectief op al deze variabelen te reageren. Dus ze observeren betekent, aan de ene kant, begrijpen hoe drastisch de veranderingen zijn, en aan de andere kant, hoe de zeefauna reageert. Deze bijzondere zeesterren spelen ook een belangrijke rol bij het vastleggen van koolstof – en zijn echte superhelden van de zee.

vertaald door Laura Brown