Patrons & Artists in Renaissance Italy

tijdens de Renaissance werden de meeste kunstwerken in opdracht en betaald door heersers, religieuze en maatschappelijke instellingen en de rijken. Het produceren van beelden, fresco ‘ s, altaarstukken en portretten waren slechts enkele van de manieren waarop kunstenaars hun brood verdienden. Voor de meer bescheiden klant waren er kant-en-klare items zoals plaques en beeldjes. In tegenstelling tot vandaag, de Renaissance kunstenaar werd vaak verwacht om hun eigen artistieke gevoelens op te offeren en produceren precies wat de klant besteld of verwacht. Voor commissies werden contracten opgesteld waarin de uiteindelijke kosten, het tijdschema en de hoeveelheid te gebruiken kostbare materialen werden vastgelegd, en misschien zelfs een illustratie van de te verrichten werkzaamheden. Processen waren niet ongewoon, maar een succesvol stuk hielp de reputatie van een kunstenaar te verspreiden tot het punt waarop ze meer controle over hun werk zouden kunnen hebben.

wie waren de mecenassen van de kunst?Tijdens de Renaissance was het de gewoonte voor kunstenaars om alleen werken te produceren nadat ze daartoe door een specifieke koper waren gevraagd in een systeem van mecenatismo. Aangezien de vereiste vaardigheden ongewoon waren, de materialen duur waren en de tijd vaak lang duurde, waren de meeste kunstwerken duur om te produceren. Bijgevolg waren de klanten van een Kunstenaarsatelier typisch heersers van steden of hertogen, de pausen, mannelijke en vrouwelijke aristocraten, bankiers, succesvolle kooplieden, notarissen, hogere leden van de geestelijkheid, religieuze orden, en burgerlijke autoriteiten en organisaties zoals gilden, ziekenhuizen en broederschappen. Dergelijke klanten waren er niet alleen op gebrand om hun dagelijks leven en gebouwen te omringen met leuke dingen, maar ook om anderen hun rijkdom, goede smaak en vroomheid te laten zien.

Remove Ads

advertentie

er was een grote rivaliteit tussen steden als Florence, Venetië, Mantua, & Siena en zij hoopten dat nieuwe kunst hun status in Italië & in het buitenland zou verbeteren.Heersers van steden als De Medici in Florence en de Gonzaga in Mantua wilden zichzelf en hun familie als succesvol afschilderen en wilden daarom graag geassocieerd worden met bijvoorbeeld helden uit het verleden, echte of mythologische. Pausen en kerken daarentegen wilden graag dat kunst de boodschap van het christendom zou verspreiden door visuele verhalen te bieden die zelfs analfabeten konden begrijpen. Tijdens de Renaissance in Italië werd het ook belangrijk voor steden als geheel om een bepaald karakter en imago te cultiveren. Er was een grote rivaliteit tussen steden als Florence, Venetië, Mantua en Siena, en ze hoopten dat elke nieuwe kunst geproduceerd zou hun status binnen Italië of zelfs daarbuiten te verbeteren. Openbare werken kunnen portretten bevatten van heersers van een stad (verleden en heden), standbeelden van militaire leiders, of representaties van klassieke figuren die in het bijzonder geassocieerd zijn met die stad (bijvoorbeeld, Koning David voor Florence). Om dezelfde redenen probeerden steden vaak gerenommeerde kunstenaars van de ene stad weg te stropen om in hun stad te werken. Deze roulerende markt van kunstenaars verklaart ook waarom kunstenaars, vooral in Italië met zijn vele onafhankelijke stadstaten, er altijd op gebrand waren om hun werk te signeren en zo bij te dragen aan hun eigen ontluikende reputatie.

heersers van steden, zodra ze hadden gevonden zichzelf een goede kunstenaar, zou hem voor onbepaalde tijd aan hun hof te houden voor een groot aantal werken. Een ‘hofkunstenaar’ was meer dan alleen een schilder en kon betrokken zijn bij alles wat op afstand artistiek was, van het versieren van een slaapkamer tot het ontwerpen van de liveries en vlaggen van het leger van hun beschermheer. Voor de beste kunstenaars, de betaling voor hun werk aan een bepaalde rechtbank kan veel verder gaan dan alleen contant geld en omvatten belastingvoordelen, vorstelijke woningen, stukken bos, en titels. Dit was maar goed ook omdat het grootste deel van de overgebleven correspondentie die we hebben van kunstenaars als Leonardo da Vinci (1452-1519) en Andrea Mantegna (CA. 1431-1506) respectvolle maar herhaalde eisen inhoudt voor het salaris dat hun illustere, maar strakke opdrachtgevers hen oorspronkelijk hadden beloofd.

Remove Ads

advertentie

wie de opdrachtgever van de Renaissance kunst is, kan zeer precies zijn over hoe het afgewerkte artikel eruit zag.

bescheiden kunst, bijvoorbeeld een klein votiefbeeld of plaquette, was in de buurt van de meer bescheiden burgers, maar dergelijke aankopen zouden alleen voor speciale gelegenheden zijn geweest. Wanneer mensen trouwden, zouden ze een kunstenaar in dienst om een kist te versieren, sommige delen van een kamer, of een mooi item van meubilair in hun nieuwe huis. Reliëf plaques om te vertrekken in kerken als dank voor een gelukkige gebeurtenis in hun leven was een gemeenschappelijke aankoop, ook, voor de gewone mensen. Dergelijke plaques zouden een van de weinige vormen van kunst zijn geweest die in grotere hoeveelheden werden geproduceerd en ‘over the counter’beschikbaar werden gesteld. Andere opties voor goedkopere kunst waren tweedehands dealers of die ateliers die kleine voorwerpen aanbieden zoals graveerprints, wimpels en speelkaarten die klaar waren voor de verkoop, maar konden worden gepersonaliseerd door bijvoorbeeld een familiewapen of een naam toe te voegen.

verwachtingen & contracten

wie de opdrachtgever van de Renaissancekunst is, kan zeer precies zijn over hoe het afgewerkte artikel eruit zag. Dit komt omdat kunst niet alleen om esthetische redenen werd geproduceerd, maar om Betekenis over te brengen, zoals hierboven vermeld. Het was niet goed als een religieuze orde een fresco van hun stichtende Heilige betaalde om te ontdekken dat het afgewerkte kunstwerk een onherkenbare figuur bevatte. Simpel gezegd, kunstenaars konden fantasierijk zijn, maar niet zo ver van de conventie dat niemand wist wat het werk betekende of vertegenwoordigde. De hernieuwde belangstelling voor klassieke literatuur en kunst, die zo ‘ n belangrijk onderdeel van de Renaissance was, benadrukte deze eis alleen maar. De rijken hadden een gemeenschappelijke taal van de geschiedenis over wie Was Wie, wie deed wat, en welke eigenschappen ze hadden in de kunst. Bijvoorbeeld, Jezus Christus heeft lang haar, Diana draagt een speer of boog, en Sint Franciscus moet een aantal dieren in de buurt hebben. Inderdaad, een schilderij vol met klassieke referenties was zeer wenselijk als het creëerde een gesprek stuk voor diner gasten, waardoor de goed opgeleide om hun diepere kennis van de oudheid te tonen. Het schilderij Primavera van Sandro Botticelli (1445-1510), in opdracht van Lorenzo di Pierfrancesco de’ Medici, is een uitstekend en subtiel voorbeeld van deze gemeenschappelijke taal van symboliek.

Liefdesgeschiedenis?

Meld u aan voor onze gratis wekelijkse e-mail nieuwsbrief!

als gevolg van de verwachting van mecenassen, en om teleurstelling te voorkomen, werden vaak contracten opgesteld tussen kunstenaar en mecenas. Het ontwerp, of het nu gaat om een beeld, schilderij, doopkapel of graf, kan vooraf in detail worden overeengekomen. Er kon zelfs een kleinschalig model of een schets worden gemaakt, die vervolgens een formeel onderdeel van het contract werd. Hieronder is een uittreksel uit een contract ondertekend in Padua in 1466 CE waarin een schets:

laat het voor iedereen die dit artikel wil lezen duidelijk zijn dat de Heer Bernardo de Lazzaro met Meester Pietro Calzetta, de schilder, had gecontracteerd om een kapel te schilderen in de kerk van Sint Antonius, die bekend staat als de kapel van de Eucharistie. In deze kapel fresco hij het plafond met vier profeten of evangelisten tegen een blauwe achtergrond met sterren in fijn goud. Het blad van marmer die in die kapel moet ook worden beschilderd met fijn goud, en hemelsblauw, alsook de cijfers van marmer en de bijbehorende kolommen die zijn gesneden In de genoemde altaarstuk, Meester Pietro is schilderen een geschiedenis vergelijkbaar met die in het ontwerp dat is op deze plaat…Hij is het vergelijkbaar met dit, maar om meer dingen dan in het voornoemde ontwerp…Meester Pietro belooft de finish al het werk hierboven is geschreven door de volgende Pasen en belooft dat al het werk zal worden goed gemaakt en gepolijst en belooft om ervoor te zorgen dat het genoemde werk zal worden van goede, solide, en voldoende voor op ten minste vijfentwintig jaar en in geval van een gebrek in zijn werk zal hij zowel de schade als de rente over het werk moeten betalen …

(Welch), 104)

de vergoedingen voor een project werden in het contract vastgelegd en, zoals in het voorbeeld hierboven, werd de einddatum vastgesteld, ook al zouden de onderhandelingen lang na de wijziging van het contract kunnen worden voortgezet. Het missen van de beloofde leverdatum was misschien wel de meest voorkomende reden voor geschillen tussen opdrachtgevers en kunstenaars. Sommige werken maakten het gebruik van dure materialen (bladgoud, zilverinlay, of bepaalde kleurstoffen, bijvoorbeeld) noodzakelijk en deze kunnen in hoeveelheid worden beperkt door het contract om te voorkomen dat de kunstenaar te veel eet en over het budget gaat. In het geval van goudwerk of een fijn marmeren sculptuur, kan het minimumgewicht van het voltooide werk worden gespecificeerd in het contract. Voor schilderijen kan de prijs van de lijst worden opgenomen in het contract, een item dat vaak meer kost dan het schilderij zelf. Er zou zelfs een ontsnappingsclausule kunnen zijn die de mecenas volledig zou kunnen vermijden als het afgewerkte stuk niet in de gunst zou komen van een panel van onafhankelijke kunstdeskundigen. Nadat een contract werd getekend, werd elk een kopie bewaard door de mecenas, kunstenaar en notaris.

advertenties verwijderen

advertentie

na het Project

als de Voorwaarden eenmaal zijn vastgesteld, kan de kunstenaar nog steeds enige inmenging van zijn mecenas ondervinden naarmate het project zich ontwikkelt tot een realiteit. Burgerautoriteiten zouden de meest veeleisende van alle mecenassen kunnen zijn als gekozen of benoemde commissies (opere) het project in detail bespraken, misschien een wedstrijd hielden om te zien welke kunstenaar het werk zou doen, het contract ondertekenden, en dan, na dat alles, een speciale groep oprichtten om het werk tijdens de uitvoering te controleren. Een bijzonder probleem met opere was dat hun leden periodiek wisselden (hoewel niet hun chef, de operaio) en dus commissies, hoewel niet misschien geannuleerd, konden worden beschouwd als minder belangrijk of te duur door verschillende ambtenaren dan degenen die oorspronkelijk begonnen met het project. Donatello (ca. 1386-1466) kreeg van zijn Gattamelata in Padua, een Bronzen ruiterstandbeeld van de huurling leider (condottiere) Erasmo da Narni (1370-1443), en dit ondanks dat Narni in zijn testament een voorziening voor een dergelijk beeld had achtergelaten.

sommige klanten waren zeer bijzonder. In een brief van Isabella d ‘ Este (1474-1539), echtgenote van Gianfrancesco II Gonzaga (1466-1519), toen heerser van Mantua, aan Pietro Perugino (CA. 1450-1523), liet de schilder zeer weinig ruimte voor verbeelding in zijn schilderij De Strijd tussen liefde en kuisheid. Isabella schrijft:

onze poëtische uitvinding, die we graag door u geschilderd willen zien, is een strijd van kuisheid en wellustigheid, dat wil zeggen, Pallas en Diana vechten krachtig tegen Venus en Cupido. En Pallas moet lijken bijna te hebben overwonnen Cupido, hebben gebroken zijn gouden pijl en wierp zijn zilveren boog onder de voeten; met de ene hand houdt ze hem bij het verband dat de blinde jongen voor zijn ogen heeft, en met de andere is ze hijs haar Lans en op het punt om hem te doden…

de brief gaat zo verder voor een aantal paragrafen en eindigt met:

advertenties verwijderen

advertentie

ik stuur u al deze details in een kleine tekening zodat u met zowel de schriftelijke beschrijving als de tekening rekening kunt houden met mijn wensen in deze kwestie. Maar als je denkt dat er misschien te veel cijfers in staan voor één foto, dan is het aan jou om ze naar eigen goeddunken te verminderen, op voorwaarde dat je de belangrijkste basis, die bestaat uit de vier figuren van Pallas, Diana, Venus en Cupido, niet verwijdert. Als er geen overlast optreedt, ben ik tevreden.; je bent vrij om ze te verminderen, maar niet om iets anders toe te voegen. Gelieve tevreden te zijn met deze regeling.

(Paoletti, 360)

portretten moeten een bijzonder verleidelijk gebied zijn geweest voor bemoeienis van de patron en men vraagt zich af wat klanten vonden van innovaties als Leonardo da Vinci ‘ s driekwart kijk op zijn onderwerpen of de afwezigheid van conventionele statussymbolen zoals sieraden. Een van de twistpunten tussen de paus en Michelangelo (1475-1564) tijdens het schilderen van het plafond van de Sixtijnse kapel was dat de kunstenaar weigerde zijn beschermheer het werk te laten zien totdat het voltooid was.

tot slot was het niet ongebruikelijk dat mecenassen ergens in het kunstwerk dat ze hadden besteld, verschenen, zoals Enrico Scrovegni, die knielde in Het Laatste Oordeel van Giotto ‘s fresco’ s in de Scrovegni-kapel in Padua. Sandro Botticelli (1445-1510) wist zelfs een hele familie van senior Medici in zijn 1475 CE aanbidding van de Wijzen te krijgen. Tegelijkertijd zou de kunstenaar zichzelf in het werk kunnen plaatsen, zie bijvoorbeeld de buste van Lorenzo Ghiberti (1378-1455) in zijn bronzen lambrisering van de doopkapel van Florence.

Reactie Na het Project

ondanks de contractuele beperkingen, kunnen we ons voorstellen dat veel kunstenaars probeerden de grenzen van wat eerder was overeengekomen te verleggen of gewoon experimenteerden met nieuwe benaderingen van een vermoeid onderwerp. Sommige mecenassen, natuurlijk, kan zelfs hebben aangemoedigd dergelijke onafhankelijkheid, vooral wanneer het werken met meer beroemde kunstenaars. Echter, zelfs de meest gerenommeerde kunstenaars kunnen in de problemen komen. Het was bijvoorbeeld niet onbekend dat een fresco niet werd gewaardeerd en dus door een andere kunstenaar werd overschilderd en opnieuw werd gemaakt. Zelfs Michelangelo zag dit onder ogen toen hij zijn fresco ‘ s voltooide in de Sixtijnse Kapel. Sommige geestelijken maakten bezwaar tegen de hoeveelheid naakten en stelden voor om ze volledig te vervangen. Er werd een compromis gesloten en een andere kunstenaar schilderde’ Broeken ‘ op de beledigende figuren. Het feit dat veel kunstenaars herhaalde opdrachten kregen, wijst er echter op dat klanten vaker wel dan niet tevreden waren met hun aankopen en dat er, net als vandaag, een zekere respectvolle eerbied was voor artistieke vrijheid.

Remove Ads

advertentie

klanten kunnen zeker teleurgesteld worden door een kunstenaar, meestal door hen die het werk nooit afwerken, hetzij omdat ze wegliepen vanwege een meningsverschil over het ontwerp, hetzij omdat ze gewoon te veel projecten hadden lopen. Michelangelo ontvluchtte Rome en de eindeloze saga die het ontwerp en de uitvoering van het graf van Paus Julius II (r. 1503-1513 CE) was, terwijl Leonardo da Vinci berucht was voor het niet voltooien van opdrachten simpelweg omdat zijn overactieve geest na een tijdje zijn interesse in hen verloor. In sommige gevallen zou de meesterkunstenaar opzettelijk bepaalde delen van het werk hebben achtergelaten om door zijn assistenten te worden afgemaakt, een ander punt waar een wijze beschermheer in het oorspronkelijke contract tegen kon waken. Kortom, geschillen wegens contractbreuk waren niet ongewoon en, net als het in opdracht geven van een kunstenaar vandaag de dag, lijkt het erop dat een renaissance mecenas verrukt, verrast, verbijsterd of ronduit verontwaardigd zou kunnen zijn over het voltooide kunstwerk waarvoor ze hadden betaald.