Digital Scholarship@UNLV

Abstract

“charakter narodowy”, “osobowość modalna”, “nieświadomość zbiorowa”, “mentalność etniczna”, “tożsamość kulturowa” — te i podobne pojęcia mają na celu uchwycenie cech psychologicznych, które odróżniają jedną grupę społeczną od drugiej. Próby wyizolowania takich hipotetycznych cech nie różnią się zasadniczo od prób opisania religijnych, prawnych lub innych wzorców społecznych występujących wśród ludzi, którzy żyli razem przez długi czas, z tym wyjątkiem, że konstrukty psychologiczne skupiają się na cechach subiektywnych i są nieco trudniejsze do zidentyfikowania. Po raz pierwszy związek między kulturą a psychologią został dokładnie zbadany w XIX wieku. Niemieccy językoznawcy Steinthal i Lazarus oraz psycholog Wilhelm Wundt stworzyli rozbudowany przypadek “Folkpsychologii” – dyscypliny, która badała powiązania między folklorem, językiem, instytucjami społecznymi i cechami psychologicznymi. W tym stuleciu, mniej więcej w czasie II Wojny Światowej, wiele uwagi poświęcono tak zwanej “osobowości modalnej” i “charakterowi Narodowemu”, które rzekomo opisywały sposoby, w jakie inni ludzie, często należący do wrogich Narodów, wychowywali swoje dzieci i zachowywali się w swoim codziennym życiu. Margaret Mead, Clyde Kluckhohn, Geoffrey Gorer, Henry Dick, wraz z innymi naukowcami społecznymi, opracowali koncepcję rosyjskiego charakteru narodowego, która starała się wyjaśnić sprzeczności w jawnym zachowaniu wroga Ameryki w kategoriach psychologicznych. W ciągu ostatnich kilku dekad uczeni zaczęli zwracać większą uwagę na rolę, jaką Kultura i psychologia odgrywają w budowaniu narodu. W miarę jak różnice ekonomiczne między narodami wyrównują się, mniej namacalne cechy kulturowe-emocjonalne, poznawcze, estetyczne, aksjologiczne-wysunęły się na pierwszy plan jako kluczowe czynniki decydujące o osobliwościach narodowych. E. Gellner wyraził to prowokacyjnie, mówiąc, że Kultury wytwarzają narody, a nie odwrotnie.