Teologia Liberalna

korzenie Oświecenia

Teologia Liberalna obejmuje szeroką gamę perspektyw teologicznych, filozoficznych i biblijnych, które mają swoje korzenie w Europejskim oświeceniu (ok. 1660-1798). W poprzednich wiekach teologia chrześcijańska była wyrażana w wyznaniach i wyznaniach opartych na autorytecie Biblii i tradycji, która sięgała wczesnego Kościoła. Nowsze teologie były produktami uniwersytetów, które zastąpiły nowoczesne, świeckie teorie wiedzy, które odrzucały zewnętrzne źródła wiedzy i zastępowały subiektywną autonomię ludzkiego rozumu lub doświadczenia.

chociaż poprzednie wyznania różniły się w swoich akcentach, wyrażały doktryny zgodne z przekonaniem, że Biblia i wyznania wiary wyrażały spójny, jednolity i autorytatywny światopogląd, który chrześcijanie przyjęli jako poznawczo prawdziwy i stanowił solidną podstawę życia. Oświeceniowe metody racjonalizmu i empiryzmu zastąpiły tradycyjne sojusze między filozofią a teologią w poszukiwaniu prawdy. Europejscy myśliciele twierdzili, że tradycyjne teologie są przestarzałe i że chrześcijaństwo musi dostosować się do rozwoju współczesnej kultury, jeśli ma przetrwać. Myślano, że bez modyfikacji chrześcijaństwo stanie się coraz bardziej nieistotne. Takie przystosowanie uczyniło religię liberalną subiektywną-kwestią moralnych spekulacji lub funkcją ludzkiego uczucia lub intuicji, a później jako sprawą pragmatycznego działania.

najwcześniejszym przejawem liberalizacji chrześcijaństwa były przekonania Unitariańskie Polskiego Katechizmu (1605), które zastąpiły tradycyjną doktrynę Trójcy. Ostatecznie deizm zyskał szerszą akceptację jako racjonalny substytut historycznych wierzeń chrześcijańskich. Deiści twierdzili, że z ogromnej liczby doktryn i praktyk religii świata, ludzki rozum mógł wydzielić minimum wierzeń, które stanowią religię czysto naturalną lub racjonalną. Jeden z Deistów wymieniał następujące wierzenia: istnienie Boga; Bóg jest czczony przez cnotliwe zachowanie (wszystkie inne czyny, takie jak modlitwa, śpiew hymnu i sakramenty, które nie są cnotliwe, są nieistotne); pokuta zmywa grzechy (nie śmierć i zmartwychwstanie Jezusa); nagrody i kary czekają ludzkość po śmierci; kapłani powinni porzucić nauczanie tajemnic (zwłaszcza cudów) i zamiast tego zachęcać do racjonalnego życia moralnego.

modernizacja chrześcijaństwa została zahamowana przez nowe metody interpretacji biblijnej. Wcześniej Biblia była uprzywilejowana jako natchniona przez Boga, a zatem autorytatywna w swojej treści teologicznej i historycznej. Teologowie cytowali teksty biblijne w celu ustalenia doktryn i praktyki. Liberalni uczeni nalegali na stosowanie nowoczesnych narzędzi hermeneutycznych używanych do interpretacji innej literatury starożytnej. Unikalne wydarzenia zbawcze, których świadkiem była Biblia, zostały zinterpretowane jako mity, które były produktem religijnego doświadczenia Wspólnot w czasie, gdy zostały napisane. Niższa krytyka oceniała zachowanie i przekazywanie tekstów i ustalała, które teksty są najbardziej wiarygodne. Wyższe metody krytyczne poszły dalej, wykorzystując świecki rozum do oceny autorstwa, dat kompozycji oraz kwestionując tradycyjne znaczenia i interpretację.

filozoficzne innowacje również głęboko wpłynęły na rozwój teologii liberalnej. Immanuel Kant sformułował rewolucyjny pogląd na wiedzę, który uczynił ludzkość autonomiczną w swojej wiedzy. Zaproponował motto Oświecenia – “Dare to reason” – które, jego zdaniem, uwolniło ludzi od niewolniczego przywiązania do wcześniejszych sposobów myślenia. Oderwał rozum od wiary, niezależnie od jej pochodzenia w tradycjach protestanckiej i katolickiej. Tylko to, co można wykazać rozumem lub nauczyć się za pomocą metody naukowej kwalifikowanej jako wiedza. Kant w ten sposób nie tylko zapewniał postęp nauki, ale także wbił klin między religią, która zajmowała się sprawami wiary, a eksperymentami naukowymi, które ustalały sprawy faktyczne.

w “Religion within the Limits of Reason Alone” (1793) Kant przekształcił chrześcijaństwo z odkupieńczej religii historycznej objawionej w Biblii w deistyczny moralizm. Dehistoryzował upadek, ogłaszając Adama moralizatorską idealizacją tego, jak wszyscy ludzie psują swoje moralne usposobienie. Ludzie nie dziedziczą grzechu pierworodnego, ale jak historia Adama, każdy człowiek obala moralny obowiązek, który jest ostateczny, niższym, podporządkowanym priorytetom. Bycie “narodzonym na nowo” (Ew.Jana 3.3) nie było odradzającym dziełem Ducha Świętego, ale aktem ludzkiej woli, który przywraca ludzkie usposobienie do moralnego obowiązku. Boskość Jezusa polegała na tym, że był on archetypem moralnej dobrej woli, a nie ontologicznym Synem Bożym. Dzieło Jezusa nie było zastępczym pojednaniem. Grzech, lub to, co nazwał “radykalnym złem”, jest tak osobisty, że nie może być odkupiony przez kogoś innego, ale musi być odkupiony tylko przez autonomiczną jaźń.

aby uzasadnić swoje odbieganie od ortodoksyjnego chrześcijaństwa, Kant powiedział, że ilekroć Biblia różni się od naszego moralnie prawodawczego rozumu, musimy dostosować tekst do racjonalnych zasad moralnych. Sformułował także współczesne rozróżnienie między kapłanem a uczonym. Podczas gdy duchowieństwo jest moralnie zobowiązane do obrony historycznych wyznań swoich kościołów, uczeni mogą swobodnie krytykować i publikować swoje odkrycia w oparciu o nowoczesne kryteria. To rozróżnienie ustanowiło precedens dla podwójnego standardu prawdy między tym, czego Kościół naucza w oparciu o objawienie Znalezione w Biblii, a nowo powstającą nowoczesną teologią opartą na racjonalnych kryteriach. Filozofia Kanta i jego rozsądna religia przyniosły mu tytuł ” filozofa protestantyzmu.”

dziewiętnastowieczne stypendium Niemieckie

niemieckie uniwersytety przejęły inicjatywę we wdrażaniu subiektywizmu myśli oświeceniowej. Ludzka wiedza we wszystkich dziedzinach nauki była uważana za pracę w procesie-rozwijanie poglądów na prawdę poprzednich epok bez uciekania się do nadprzyrodzonego światopoglądu. Ostateczna czy ostateczna prawda nie istniała. W tym duchu Friedrich Schleiermacher, założyciel Uniwersytetu Berlińskiego, stał się” ojcem teologii liberalnej”, dostosowując chrześcijaństwo do nowej romantycznej Zasady epistemologicznej. Wiara chrześcijańska nie polegała na zgodzie na prawdę proponowaną (wcześniejsze wyznania i wyznania) ani na wyborze moralnym (moralizm Kantyjski), lecz była wytworem intuicji—co nazywał poczuciem absolutnej zależności. Doktryny, zamiast być stwierdzeniami obiektywnej prawdy objawionej w Biblii, wyrażały świadomość religijną autorów biblijnych. Teologia stała się dyscypliną historyczną, w której każda epoka musi na nowo kształtować wiarę zgodnie z ideą, że chrześcijaństwo nie jest absolutnym systemem wierzeń, ale ciągle rozwijającym się sposobem życia.

w wierze chrześcijańskiej (1821) Schleiermacher systematycznie badał, a następnie zastępował zreformowane deklaracje wiary pierwszą rekonstrukcją postmodernistyczną. Zamiast historycznego upadku Od początku ludzkości, wszyscy ludzie posiadają zarówno świadomość Boga, jak i zapominanie o Bogu. Boskość Jezusa była tylko siłą jego świadomości Boga, a odkupienie polegało na tym, że Kościół pośredniczył w świadomości Boga Jezusa dla kolejnych pokoleń wierzących, w wyniku czego nowe stworzenie Boże będzie miało uniwersalną naturę. Rekonstruował także wykształcenie teologiczne. Szkolenie ministerialne obejmuje przede wszystkim krytyczne studia akademickie z wykorzystaniem nowych metod hermeneutycznych, które zastąpiły metodę historyczno-gramatyczną. Zamiast przedstawiać posługę jako duchowe powołanie wymagające dowodów pobożności, Schleiermacher zaproponował posługę jako “zawód”, który przygotowuje Ministrów do bycia przywódcami wspólnot, którym służyli—zadanie socjologiczne.

F. C. Baur ze szkoły Tubingen twierdził, że od momentu powstania w Nowym Testamencie chrześcijaństwo nigdy nie było zjednoczoną, spójną i autorytatywną wiarą. Kościół Jerozolimski popierał wiarę Judaistyczną jako nowe prawo (“Królewskie prawo” Jakuba), podczas gdy chrześcijaństwo pogańskie składało się z solidnego systemu teologicznego (list Pawła do Rzymian). Kościół rzymski dodał hierarchiczną politykę kapłańską, rytuały i sakramenty. Idea dogmatu wyewoluowała z syntetyzowania idei biblijnych z obcymi greckimi światopoglądami odziedziczonymi ze starożytnej historii, co doprowadziło do scholastyki, która stała w ostrym kontraście do prostego etycznego i parabolicznego nauczania Jezusa. Pojawiło się dążenie do skonstruowania biografii Jezusa, które zakończyło się uznaniem, że każda próba zaowocowała obrazem Jezusa, który po prostu odzwierciedlał założenia współczesnych autorów. Nadal jednak utrzymywano konsensus, że nauczanie Biblii może być zharmonizowane ze współczesną myślą krytyczną, jeśli będzie podejmowane w oparciu o naukowe i racjonalne Zasady. Przeważał optymizm, że dzięki zastosowaniu nauki Jezusa o ojcostwie Boga i braterstwie człowieka, Królestwo Boże nie będzie apokaliptycznym, eschatologicznym wydarzeniem, które dopełni historię, ale immanentnym, tym-światowym osiągnięciem.

Albrecht Ritschl rozwinął liberalną teologię, czyniąc królestwo Boże i wspólnotę chrześcijańską centralnymi dla zrozumienia chrześcijaństwa. Twierdził, że świecki indywidualizm, racjonalizm i nauka zagrażają moralnej spójności społeczeństwa. Opierając się na moralnej rekonstruacji chrześcijaństwa Kanta i locus religii Schleiermachera w intuicji, Ritschl ustanowił moralne pojednanie jako środek osiągnięcia dobra osobistego i społecznego. Tym samym powierzył Kościołowi zadanie odnowy porządku społecznego. Zamiast konstruować systemy metafizyczne lub cytować autorytatywny tekst tego, co powiedział Jezus, współczesne chrześcijaństwo powinno czerpać z bogatego życia historycznego Kościoła, które rozwinęło się poza jego dokumentami założycielskimi. Uczeń ritschla, Adolf Harnack, ugruntował historyczną przemianę wiary poprzez odwrócenie historycznego procesu, w wyniku którego nauczanie Jezusa o ojcostwie Boga i braterstwie człowieka zostało spaprane przez dogmaty. W ten sposób chrześcijaństwo nie stało się doktryną, w którą należy wierzyć, ale życiem, które należy przeżywać.

XIX-wieczny Amerykański liberalizm

w Ameryce teologia ortodoksyjna zdominowała kolonialne chrześcijaństwo, ale deizm wkroczył do amerykańskiego życia religijnego nawet wśród ojców założycieli. Thomas Jefferson ‘s The Life and Morales of Jesus of Nazareth (1820) reduced Jesus ministry to ethical instruction and Thomas Paine’ s The Age of Reason (1794) boldly attacked all organised religion. Unitarianizm pojawił się na Harvardzie w 1805 roku i przeniknął do Kongregacjonalizmu. Transcendentalizm w przemówieniu Ralpha Waldo Emersona Divinity School (1838) poczynił skromne postępy w kościołach Nowej Anglii. Ogólnie rzecz biorąc, liberalna teologia w Ameryce pozostawała w tyle za swoim niemieckim odpowiednikiem.

w 1800 roku rozwinęły się jednak kontrowersje teologiczne wśród wyznań. Kalwinizm upadł w kongregacjach Prezbiteriańskich, baptystycznych i kongregacjach. Przebudzeni drugiego wielkiego przebudzenia, od Charlesa Grandisona Finneya na północnym wschodzie do kaznodziejów na granicy, wyraźnie odrzucili teologię Kalwińską, która napędzała przebudzenia poprzedniego wieku. Różne formy ewangelicznego liberalizmu promowały zdrowy rozsądek, że przebudzenia nie są wynikiem Bożej suwerenności, ale były wytwarzane przez właściwe użycie czysto ludzkich środków. Wiele różnych ewangelicznych aktywistycznych stowarzyszeń wolontariackich rozrastało się, aby zwalczać społeczne dolegliwości, które nękały rozwijającą się kulturę amerykańską. Kongregacjonalistyczny minister Horace Bushnell stał się założycielem amerykańskiej teologii liberalnej, kwestionując nacisk na indywidualne nawrócenie, opowiadając się za moralnym poglądem na pokutę, a nie za karnym poglądem zastępczym i badając złożoność języka religijnego.

pod koniec wieku Ruch Społeczny Ewangelii, pod przewodnictwem pastora Kongregacjonalistycznego Washingtona Gladdena i pastora baptystycznego Waltera Rauschenbuscha, ucieleśniał ewangelicki liberalizm. Domagali się uspołecznienia chrześcijaństwa, broniąc praw robotników do organizowania związków i konieczności praktycznego urzeczywistnienia Królestwa Bożego w kulturze amerykańskiej. Dla nich chrześcijaństwo było z natury rewolucyjne. O ile wcześniej wśród protestantów akcja społeczna podążała za indywidualnym nawróceniem i była podporządkowana wierzeniom Teologicznym, o tyle Ewangelie społeczne stawiały transformację kultury amerykańskiej na najwyższym poziomie. W związku z tym Neo-ortodoksyjny teolog z Yale H. Richard Niebuhr w swojej książce “Królestwo Boże w Ameryce” skrytykował przesłanie Ewangelii społecznej jako ” Bóg bez gniewu wprowadził człowieka bez grzechu do królestwa bez sądu poprzez posługę Chrystusa bez krzyża.”

między 1870 a I wojną światową, podczas gdy teologia ewangelicka na południu pozostała w dużej mierze niezmieniona, kontrowersje między postępowcami i konserwatystami niepokoiły prawie wszystkie główne Denominacje na północy. Główne zagadnienia obejmowały autorytet Pisma Świętego, związek nauki z Biblią, nadprzyrodzone elementy osoby i dzieła Chrystusa oraz to, czy i jak powiązać darwinowską teorię ewolucji z biblijnym nauczaniem o pochodzeniu. Empiryczne, pragmatyczne podejście Chicago School of Theology, personalistyczna teologia Boston University of Theology i skupienie się Union Theological Seminary na praktycznym, empirycznym nauczaniu ilustrowały zróżnicowany charakter liberalnego szkolenia teologicznego.

liberalizm rozszerzył również swoje wpływy poza Protestantyzm. Wpłynęło to na Amerykański katolicyzm w kontrowersjach Amerykanistycznych w 1899 roku i doprowadziło do przyjęcia przez Judaizm Reformowany Platformy Pittsburskiej w 1857 roku.

kilka głośnych procesów o herezję, szczególnie w Kościele prezbiteriańskim USA, oskarżało kaznodziei i profesorów seminaryjnych o łamanie ślubów święceń lub standardów konfesyjnych. Najbardziej znanym procesem był Charles A. Briggs, profesor języka hebrajskiego w Union Theological Seminary, który stanowczo bronił radykalnych wyników wyższej krytyki biblijnej. Odrzucał Mojżeszowe autorstwo Pięcioksięgu, energicznie atakował niską jakość moralną większości Starego Testamentu i nalegał na obecność licznych błędów biblijnych. W 1893 za swoje poglądy został zdymisjonowany przez Kościół Prezbiteriański.

XX wieku i Później

konflikt nasilił się między liberałami i konserwatystami i doprowadził do fundamentalistyczno-modernistycznych kontrowersji teologicznych na początku XX wieku. fundamentaliści wymienili doktryny, które twierdzili, że były fundamentalne dla wiary chrześcijańskiej: Dziewicze narodzenie Chrystusa, natchnienie i autorytet Biblii, zastępcze pojednanie Chrystusa, cielesne zmartwychwstanie Chrystusa i historyczność cudów. Baptysta Harry Emerson Fosdick rozpoczął frontalny atak na fundamentalistyczne przekonania w swoim kazaniu z 1922 roku ” Shall the Fundamentalists Win?”Sklasyfikował fundamentalistów jako nietolerancyjnie dogmatycznych i twierdził, że pięć podstaw było tylko jedną z innych teorii omawianych doktryn.

wysiłki konserwatystów, takich jak J. Gresham Machen, którego książka chrześcijaństwo i liberalizm wskazywała, że chrześcijaństwo i liberalizm to dwie różne religie, nie powstrzymały fali liberalnej teologii. W latach 30. zwolennicy teologicznego liberalizmu z powodzeniem zdobyli kontrolę nad głównymi protestanckimi seminariami, centrami wyznaniowymi i wydawnictwami religijnymi. Konserwatyści stanowili mniejszość w głównym nurcie amerykańskiej kultury religijnej. Tworzyli nowe Denominacje, seminaria i wydawnictwa.

wraz z wybuchem wojen kulturowych w latach 80., walka między liberałami i konserwatystami ponownie zaczęła się o kontrolę nad amerykańskim życiem publicznym. Teologia liberalna, z samej swej natury jako dyscyplina historyczna, była stale odkrywana na nowo, nie przez rozpowszechnianie nowych wyznań, ale przez nowe metody doskonalenia ludzkiego doświadczenia. Nieoczekiwana ironia zaowocowała: podczas gdy główne Denominacje zmniejszyły się w liczbach i wsparciu finansowym, ważniejszy produkt uboczny liberalnej teologii—jej podstawowy nacisk na to, aby stać się istotnym dla każdego pokolenia—stał się dominującym światopoglądem w całym amerykańskim życiu. Dyskusja Teologiczna w głównych denominacjach cofnęła się na dalszy plan. Uznanie wiary Teologicznej za priorytet w wierze chrześcijańskiej zostało zastąpione udziałem w pracach kościoła. Podczas gdy liberalne Denominacje nie mogą już wywierać wpływu, jaki kiedyś wywierały, pragmatyczny liberalizm jako publiczny światopogląd odniósł większy sukces jako potężna siła na amerykańskim rynku publicznym.